Psikoloji Nedir ve Ana Dalları Nelerdir, Temel Psikolojik Rahatsızlıklar Nelerdir?

Psikoloji Nedir ve Ana Dalları Nelerdir, Temel Psikolojik Rahatsızlıklar Nelerdir?

Psikoloji kelime anlamı olarak “psişe” kelimesinden gelmektedir. Psişe ruh anlamına gelir ki psikoloji de insan ruhunu inceleyen bir bilim dalı olarak tanımlanabilir. İnsanoğlu uzun yıllar psikolojinin temel kavramlarını hatta psikolojinin varlığını ortaya koyabilmek için uğraşmıştır. İnsan zihninin oldukça karmaşık bir yapısı bulunur. Psikoloji bilimi ise bunu detaylı bir biçimde inceleyen bir daldır. Psikoloji biliminin ilerlemesi ve gelişmesi onun kendi içerisinde alanlara ayrılmasına olanak sağlamış ve insan psikolojisi, yapısal olarak kendine özgü çeşitli alanlarda ayrı ayrı incelenmeye başlanmıştır.

Bu alanlar şu şekilde sıralanabilir;

Çocuk psikolojisi, ergenlik ve yetişkinlik dönemlerine geçilmeden önceki dönemleri inceleyen anne karnından itibaren başlayarak çocukluk dönemini içeren psikolojik yapıyı inceleyen psikolojinin alt dallarından biridir. Bu alan çalışanlarına çocuk psikologu denir.

Sosyal psikoloji, kişinin toplum içerisindeki uyum davranışlarını, toplum içerisindeki rol ve görevlerini konu edinerek onun psikolojisini inceleyen bir daldır. Sosyal psikologlar bu alanla ilgilenir.

Endüstri psikolojisi, bir anlamda kişiye ve endüstri alanına aynı anda hizmet eden bir daldır. Çünkü bu alanın amacı elemana göre iş, işe göre eleman düşüncesiyle hareket ederek kişinin psikolojik ve kişilik durumuna göre bir çalışma ortamı bulmasına yardım eder. Ülkemizde ve dünyada çok fazla bulunmayan endüstri psikologları bu işleri yürütürler.

Gelişim psikolojisi, bireyin gelişim dönemlerini parçalara ayırarak her ayrı dönemin kendi içerisindeki görev ve ödevlerini temel alarak psikolojiyi inceleyen bir alandır. Gelişim psikologları bu alanda eğitim almış ve uzmanlaşmış kişilerdir.

Eğitim psikolojisi, eğitim süreçlerinde başarının gelmesi ve devamının sağlanmasını amaçlayan, verimin en üst düzeyde yaşanması için çaba gösteren bir daldır.

Klinik psikoloji, bireylerin daha çok psikopatolojik sorunlarını inceleyen bilişsel ve davranışsal bozukluklarını düzeltmeye çabalayan bir alandır. Bu alanda çalışan psikologlara klinik psikolog denilmektedir.

Temel Psikolojik Rahatsızlıklar Nelerdir?
Psikolojik rahatsızlıklar incelenirken genel anlamda yetişkin sorunları ve çocuk sorunları olmak üzere iki gruba ayrılır. Rahatsızlıkların çoğu geçmiş yaşantı etkisi veya travmatik olaylar kökenlidir.

Yetişkin Rahatsızlıkları
Davranış problemleri
Algı bozuklukları
Duygulanım bozuklukları
Konuşma bozuklukları
Uyku problemleri
Zeka geriliği
Yaşlılığa bağlı bozukluklar
Kişilik bozuklukları
Cinsel problemler şeklinde sıralanabilir.

Çocuk Problemleri
Yaygın gelişimsel bozukluklar
Öğrenme bozuklukları
Anksiyete bozuklukları
Duygu durum bozuklukları
Yeme bozuklukları
Davranım bozuklukları
Seçiçi konuşmazlık
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite şeklindedir.

Psikolojik Problemler Neden Oluşur, Nasıl Tedavi Edilir?

Psikolojik problemler psikoz ve nevroz olmak üzere ikiye ayrılır. Psikotik rahatsızlıklar halk arasında deli diye tabir edilen kişilerin yaşadığı rahatsızlıklardır. Bu rahatsızlıklara sahip olan kişiler durumun farkında değillerdir ve söylendiği zaman da kendilerinin rahatsız olduğunu kabul etmezler. Örneğin paranoid bozukluğa sahip bir kişiye seni kimse takip etmiyor. Sen psikolojik olarak rahatsızsın dendiğinde bunu kabul etmez ve bunu söyleyenin rahatsız olduğunu düşünür. Ya da şizofreni hastalığına sahip bir kişinin gördüğü halisülasyonun aslında zihninin ona oynadığı bir oyun olduğunu inandırmak oldukça güçtür. Nevrotik rahatsızlıklara sahip kişiler ise sorunlarının varlığından haberdardır. Ancak neden kaynaklandığı konusunda bir bilgisi yoktur. Nevrotikler tedaviye açıkken psikozlar asla tedavi görmeyi kabul etmezler.

Psikolojik problemlerin tedavisi ilaç ve terapi yoluyla mümkündür. Ancak rahatsızlıklar tamamen ortadan kalkmayabilir. Kısacası psikolojik problemlerin tedavisi mümkün olmayabilir ama kontrol altına alınması mümkündür. Örneğin; nevrotik bir rahatsızlık olan fobiyi terapi yoluyla ortadan bilişsel olarak kontrol altına almaya çalışırsınız. Kişinin düşünce yapısındaki değişiklikle asansör korkusunu yenmesini sağlarsınız. Ancak tekrar ortaya çıkmayacağının garantisi olmadığı için kişiye bu sorunla baş etme yöntemlerini öğretirsiniz.

İyi Bir Psikolog Nasıl Olur?

Psikoloji bilimiyle uğraşan kişiler psikiyatristler, psikolojik danışmanlar ve psikologlardır. Üniversitenin ilgili bölümlerinden mezun olan kişiler bu ünvanı elde ederler. İyi bir psikolog olmak için bu yeterli değildir. Sonuçta insan psikolojisi kitaplarda yazılanın dışında çok çok daha geniş bir dünyadır. Bu sebeple psikologlar kendi alanlarında açılan psikoterapi eğitimleri almalı, alan ile ilgili yayınlanmış yazıları takip etmeli, insanları gözlemlemeyi ve sonuçlar çıkartabilme yeteneğini geliştirmelidir. Olabildiğince çok vaka örneği görmeli ve süreci iyi takip edebilmelidir. İyi bir psikolog danışma sürecinde terapatik süreci iyi yönetiyor olmalıdır. Psikoloji alanındaki farklı yaklaşımlar hakkında bilgi sahibi olmalı ve kendisine bir yaklaşım tarzı belirlemelidir. Belirlediği yaklaşımın temel felsefesini, yaklaşım tarzını ve tekniklerini iyi uygulayabilmelidir.

Psikolog Nasıl Seçilir? Başarılı Birine Danışmak Neden Önemlidir?

İnsan ruhunun mühendisi olarak düşünüldüğünde insanlar ruhunu tamir edecek olan mühendisin en iyisi olmasını ister. 1 yaşında yaşanmış bir olayı kimse hatırlamaz ancak 50 yaşında bu olayın etkisiyle rüya görebilir. Böylesine derin ve karmaşık bir yapıda olan insan zihni işini kötü yapan bir psikolog tarafından kurcalandığında ortaya geri dönüşü olmayan hasarlar bırakır. Kişilerin genelde rahatsızlıkları zorlantı durumları sonucu ortaya çıkar. Yani bilincinin kaldıramayacağı durumlarda zihnimiz bir savunma mekanizması olarak tetikte bekleyen ilk rahatsızlığı ortaya çıkartarak durumu bastırmaya çalışır. Psikolojik rahatsızlılar birbirini tetikleyen başka problemler ortaya çıkartabilir. Örneğin; paranoid şizofreni olan birisi doğru tedavi edilemezse katatonik şizofrene geçebilir.

İnsanın temel ihtiyaçlarından birisi paylaşımda bulunmaktır. Dinlendiğini ve değer gördüğünü hissettiğinde kendini mutlu hisseder. Psikolog ile görüşmek isteyen insanların büyük çoğunluğu bu eksikliğini gidermek için gelir. Sorunlarını danışmak ve paylaşmak aslında problemin çözümü için yapılacak en önemli adımdır. Kişi bunu yaparak durumun farkında olduğunu çözüm için çaba göstermeye hazır olduğunu ifade eder. Bu sebeple psikologa danışmak bir arkadaşa danışmak açısından sempati empati göz önüne alındığında birbirinden ayrılır. Çünkü sorununu arkadaşına anlatan birisi karşılığında sempatik bir geri bildirim alacak ve o anlık sorun çözülmüş gibi görünecektir. Ancak bir psikologdan göreceği şey empatidir. Bu sorunların çözümünde iyi bir psikologun kullanması gereken en önemli beceridir.

Psikolog seçimi yaparken almış olduğu eğitimlere, katılmış olduğu seminerlere, aldığı terapistlik sertifikalarına dikkat edilmelidir. Alanında çok danışan kabul eden kişi değil yaptığı işte sonuca ulaşan kişi iyi bir psikologdur.

Psikolojik Problemler Yaşayan Biri Neler Yapmalı?

Psikolojik problem yaşayan kişilerde genelde toplumunda baskısıyla psikologa gitmekten çekinir. Bu kişiler sorunları kendi başına çözme çabası içerisinde olur. Ancak bu rahatsızlıkların kökenini bulmadan ortadan kaldırmak mümkün değildir. Fizyolojik bir rahatsızlık olduğunda doktor ilk olarak hastalığın neyden kaynaklandığını araştırır ve bulduğunda ona yönelik bir tedavi uygular. Aynı şekilde psikologlar da sorunların kökenini bularak ona yönelik bir terapi yöntemi seçer. Nasıl ki bedensel rahatsızlıklarımızda doktora gitmekten çekinmiyorsa psikolojik rahatsızlıklarda da psikologa gitmekten çekinmemelidir.

Psikologa gittiğinde danışma seanslarına katılma konusunda özen göstermeli ve aksatmamalıdır. Yapılması istenilen şeyleri azami düzeyde yerine getirmelidir. Danışma süreci boyunca edindiği becerileri olabildiğince hayata geçirmeye çalışmalıdır. Süreç boyunca psikologa kendini bırakıp düzelmeyi değil psikolog ile iş birliği içerisinde olarak sonuç elde etmeyi hedeflemelidir.